การรับรสคล้ายกับการรู้สึกกลิ่นเพราะเป็นความรู้สึกทางเคมี
(chemical sense) สิ่งเร้าต่อสารเคมีที่ละลายในน้ำ
น้ำมัน หรือน้ำลาย ไปกระตุ้นต่อมรับรส (taste bud) ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ที่ลิ้น
เพดาน และลำคอบางส่วน
ตุ่มรับรส
ประกอบด้วยส่วนต่างๆ
คือ เซลล์รับรส (taste
cell) เซลล์ที่อยู่รอบๆ taste pore เป็นรูที่เปิดให้สารละลายเข้าสู่เซลล์และเส้นประสาทที่จะนำกระแสประสาทไป
สมองส่วนกลาง ซึ่งมี 3 ช่วง คือ สัญญาณจากตุ่มรับรสเข้าสู่ medulla
oblongata แล้วเข้าสู่ thalamus ไปสิ้นสุดที่ cerebral
cortex ส่วน parietal lobe ของสมองและเส้นประสาทที่เกี่ยวข้องกับการรับรสมี
facial ซึ่งรับรสจากลิ้น 2/3 จากปลายและส่วนลิ้นไก่
glossopharyngeal รับส่วนที่เหลือของลิ้น
รวมทั้งส่วนลิ้นไก่และลำคอ
ตุ่มรับรสในส่วนต่างๆ ของลิ้น
เลี้ยงด้วยเส้นประสาทสมองต่างๆ กันดังนี้
ตุ่มรับรสในบริเวณสองส่วนสาม
ด้านหน้าของลิ้นได้รับการควบคุมจากเส้นประสาทสมอง facial บริเวณหนึ่งในสามส่วนด้านหลังของลิ้นได้รับการควบคุมจากเส้นประสาทสมอง
glossopharyngeal epiglottis และpharynx ได้รับการควบคุมจาก เส้นประสาทสมอง vagus
รสเปรี้ยว กรดเป็นตัวกระตุ้นโดยเฉพาะไฮโดรเจนอิออน
โดยทั่วไปความเปรี้ยวขึ้นอยู่กับปริมาณไฮโดรเจนอิออน ชนิดของกรด
(กรดอินทรีย์เปรี้ยวกว่ากรดอนินทรีย์) และปริมาณน้ำลาย
รสหวาน น้ำตาลเป็นสิ่งให้ความหวาน
สารหลายชนิดที่มีส่วนประกอบทางเคมีที่แตกต่างกันให้รสหวานเหมือนกัน เช่น
สารให้ความหวานกลุ่มแซคคารีน ไซคลาเมท แอสพาร์เทม เป็นต้น
รสเค็ม เกลือโซเดียมคลอไรด์เป็นสารที่ให้รสเค็มที่บริสุทธิ์กว่าสารอื่นๆ
ความเค็มของเกลือมีความเค็มเรียงลำดับจากมากไปน้อย NH4Cl > KCl > CaCl2 > LiCl2 > MgCl2 และความเค็มของเกลือโซเดียมเรียงลำดับดังนี้ Na2SO4 > NaCl >
NaBr > NaI > NaHCO3 > Na2NO
รสขม มีสารประกอบหลายชนิดที่ให้รสขม เช่น พวก alkaloids เช่น caffeine nicotine
quinine และ brucine โดยปกติ gustatory
receptor ได้รับการกระตุ้นโดยรสหวาน รสขม รสเค็ม และรสเปรี้ยว
ส่วนปลายลิ้นตอบสนองต่อรสทั้งสี่ดังกล่าว แต่มักตอบสนองต่อรสหวานและรสเค็ม
ด้านข้างของลิ้นตอบสนองต่อรสเปรี้ยวได้ดีส่วนโคนลิ้นตอบสนองต่อรสขมได้ดี
ปัจจัยที่มีผลต่อการรับรส ได้แก่
|
|
การปรับตัว
กรรมพันธุ์
โรคบางชนิดทำให้การรับรสเปลี่ยนไป เช่น การเกิดอุบัติเหตุ
โรคเบาหวาน หวัด เป็นต้น
My firstbrain ที่มา
: วิชาการดอทคอม ( สืบค้นวันที่ 12/02/2556 )
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น